Zembla: minister pleit voor heffingen, supermarkten verzetten zich tegen transparantie

Gisteravond in het programma Zembla (uitzending "De uitgeputte bodem: supermarktmacht"), waarin ook Eosta prominent aan het woord komt, pleitte Minister Schouten voor een heffing op 'minder duurzame producten' in de supermarkt. Met opbrengst van deze heffing wil zij de subsidie voor boeren om duurzamer te werken betalen.

Duurzame producten goedkoper maken
De heffing moet ertoe leiden dat duurzame producten in de supermarkt goedkoper worden en de minder duurzame producten duurder. En dat is goed nieuws voor biologische groente en fruit. De productie van ons voedsel, met name vlees, veroorzaakt aanzienlijk ecologische en klimatologische schade. Daarnaast is sprake van gezondheidsschade en sociale schade, door o.a. de groeiende welvaartskloof. Het zijn verborgen kosten die we niet terugzien in de winkelprijs. Het zichtbaar maken van deze kosten is iets waar Eosta al jaren voor pleit met onze True Cost Accounting aanpak. 

"Het wat-niet-weet-wat-niet-deert-tijdperk is definitief over"

Supermarkten blijven inzetten op kiloknaller 
Zembla's reportage "Supermarktmacht", op donderdag 30 september, sprak o.a. met minister Carola Schouten, socioloog Willem Schinkel en Eosta-directeur Volkert Engelsman. De reportage liet zien hoe supermarkten klanten blijven lokken met goedkoop vlees, en de verantwoordelijkheid voor een duurzame keuze afschuiven op de consument; tegelijk maken ze die duurzame keuze onmogelijk, omdat ze transparantie over duurzaamheid actief tegenhouden. Eosta wil graag transparantie bieden over de herkomst van groente en fruit en de inspanningen van telers, maar supermarkten staan dit niet toe, zoals Albert Heijn in de uitzending bevestigde.

Laten we nou eens beginnen met die consument te informeren
Volkert Engelsman pleitte fel voor meer transparantie. Hij zei onder meer: “Laten we nou eens beginnen met die consument te informeren over wat het effect is van zijn koopgedrag op de mens, samenleving en het milieu. Je maakt misbruik van de onwetendheid van de consument, die als burger heel bezorgd is om zijn gezondheid en die van de planeet, maar die in de supermarkt geen idee heeft wat hij met zijn koopgedrag aanricht. Er is dringend behoefte aan eerlijke informatie, zodat de consument een geïnformeerde inkoopbeslissing kan nemen. Doe je dat niet, dan belazer je de kluit.”

Planeet in de fik
Volkert Engelsman:  “Waarom kan die informatie over verborgen kosten niet ook gewoon beschikbaar gemaakt worden in het schap van de supermarkt? Wat is daar zo eng aan? Wat is er eng aan transparantie?”
Onderzoeksjournalist Ton van der Ham: “U wordt een beetje fel nu.”
Volkert Engelsman: "Ja hallo, er staat een planeet in de fik."

Afschuiven
Hoogleraar Willem Schinkel benadrukte dat supermarkten de keuze niet kunnen afschuiven op consumenten. "Dat zijn reusachtige internationale bedrijven die miljarden omzet maken en die zeggen: wij zijn totaal machteloos, want die macht heeft u, de consument. Tja, daar trapt niemand natuurlijk in. Consumenten de schuld geven, dat komt de industrie heel makkelijk uit."

Kappen
Engelsman sloot af met dit slotakkoord: "We móeten naar meer transparantie. Geen duurzaamheid zonder transparantie. Het wat-niet-weet-wat-niet-deert-tijdperk is definitief over. We moeten kappen met het externaliseren van maatschappelijk kosten naar toekomstige generaties, we moeten kappen met het afwentelen van schade  op de belastingbetaler, we moeten kappen met het afwentelen van de welvaartskloof op het armere deel van de wereld. En dat begint allemaal met transparantie."

Programma gemist? Klik hier.

Meer informatie over de True Cost aanpak van Eosta? Download dit artikel van de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) en de Capitals Coalition: